Pandemi ve kriz, psikolojimizi bozdu

Son yıllarda hem dünyada hem de Türkiye’de ruhsal ve psikolojik rahatsızlıklarda artışlar kamuoyuna yansırken, bunların temelinde ise pandemi ile birlikte yaşanan izolasyon ve ekonomik sorunların yattığı düşünülüyor. Uzmanlar ise uyarılarda bulunuyor, artan antidepresan gibi ilaç kullanımına karşı düzenlemelerin bir an önce devreye girmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Dünyada ruh sağlığı bozukluğu ile ilgili verilere bakıldığında 2019 yılı öncesinde 970 milyon insanın ruh sağlığı bozukluğu yaşadığı belirtilmekteydi, her 100 kişiden birinin intihar ettiği ifade edilmekteydi. Pandemi ile birlikte yaşanan izolasyon sürecinde anksiyete ve depresyon oranı küresel anlamda yüzde 25 oranında artış gösterdiği ifade ediliyordu. Türkiye’de ise son 10 yılda antidepresan kullanımının yüzde 75 artması dikkat çekiyor. 2013’te yaklaşık 38 milyon kutu antidepresan satışı yapılmışken 2023’te yaklaşık 66 milyon kutu civarına ulaşan bir satış görülüyor. Sağlık Bakanlığının yayınladığı verilere göre 2024 yılında ise antidepresan kullanımı yüzde 60’lara dayandı.

Alman sigorta şirketi AXA tarafından uluslararası kamuoyu araştırma şirketi Ipsos’a yaptırılan “Ruh Sağlığı Raporu 2024”adlı raporu gerçekleri kamuoyuna sundu. Rapora göre, Türkiye’de ruhsal bir hastalık taşıdığını düşünenlerin oranı yüzde 38.
Yaşanan artışın özellikle pandemi dönemi ve ekonomik sorunlar ile tetiklediğini belirten Uzman Psikolog Servet Aşan, antidepresan kullanımında yaşanan artışın ekonomik etkisinin olduğunu da ifade ederek, “Türkiye Avrupa’da antidepresan ilaçlara en çok para harcayan 4’üncü ülke konumundadır. 2020 yılında 139 milyon dolar harcanmıştır. Bu oranlar her geçen artmaya devam etmektedir. DSÖ Avrupa Direktörü Kluge ise ruh sağlığı sorunlarını bir sonraki pandemi olarak adlandırdığını, ifade etmiştir. Bu ifadeler gelecek açısından ürkütücü görünse de bir an önce ruh sağlığı alanında ciddi çalışmalar yapılmalı ve önlemler alınmalıdır” dedi.

Ülkemizde ruh sağlığı ile ilgili yasalarla ilgili tartışmaların sürdüğünü ifade eden Aşan, antidepresan kullanımının ruhsal sağlık problemi yaşanabileceği seviyeye doğru ilerlendiğine dikkat çekerek, “Bu konularla ilgili derhal çalışmaların başlaması çağrısında bulunuyoruz. Güvenli adımların atılması, ruh sağlığı alanında ciddi iyileştirmeler ve yasaların gelmesi, Türkiye’de her şehirde mutlaka ruh sağlığı merkezlerinin açılması ve buradaki tedavilerin sigorta tarafından karşılanması, ruh sağlığı uzmanlarının sınırlarının belirlenmesi ve sahte belgelerle ruh sağlığı alanında çalışmalar yapan kişilere caydırıcı cezaların gelmesi ve psikoloji bilim merkezlerinin kurulması acil bir ihtiyaç olarak görülmektedir” ifadelerini kullandı.