5510 sayılı Kanun’a göre; sigortalı sayılan işlerde çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumunca tespit edilemediğinde ya da eksik bildirilmiş hizmetlerin tescil edilmediğinin sonradan öğrenildiğinde tespiti amacıyla açılan davalara hizmet tespit davası adı verilir. Hizmet tespit davaları, Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilip de tescillenmiş işe giriş bildirgelerindeki yanlış yazılan kimlik kayıtlarının ve sigorta sicil numarasının tashihi, sigortalının kendisine ait olması gerekirken başkası adına geçirilen, aktarılan ya da bildirilmiş olan çalışma sürelerinin sahibine kazandırılması, hizmet süresinin gerçek başlangıcının tespiti gibi konuları ele almaktadır. Hizmet tespit davalarında sigortalı ile iş veren arasındaki ilişkinin eser sözleşmesi ya da vekalet sözleşmesi değil de hizmet sözleşmesi ilişkisi olmasına dikkat edilmektedir.

5510 sayılı Kanun’un seksen altıncı maddesinin dokuzuncu fıkrasına göre, aylık prim ve hizmet belgesi iş veren tarafından verilmeyen ya da çalıştıkları kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilam ile ispatlayabilirler ise bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır. Kanun hükmünden de anlaşılacağı üzere hizmet tespit davalarının açılabilmesi ine ilişkin olarak hizmetlerin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıllık bir süre öngörülmüştür. Söz konusu 5 yıllık süre hak düşürücü bir süredir. Bu süre zaman aşımı süresi olmayıp hak düşürücü bir sürü olduğundan davanın her aşamasında ileri sürülebileceği gibi hakim tarafından da resen dikkate alınır. Sigortalı ölmüş ise murisin hak sahiplerinin hizmet tespit davasına dair hak düşürücü süresi murisin ölüm tarihinden itibaren başlar.

Hizmet tespit davasının hangi şartlar altında açılabileceği birçok kişi tarafından merak edilmektedir. Hizmet tespit davasının açılabileceği durumlar şu şekilde sıralanmaktadır;Öncelikle işçinin iş görme borcunu yerine getirmesi gerekirİşçi ile iş veren arasında hizmet sözleşmesinin olması gerekirİşçinin sigortasız çalıştırıldığının ya da sigorta primlerinin eksik ödendiği durumunun Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından daha öncesinden tespit edilmemiş olması gerekir

Hizmet tespit davalarının ne kadar sürebileceğine dair net bir yanıt vermek pek mümkün değildir. Nitekim hizmet tespit davalarının süresi, mahkemelerde yaşanan iş yoğunluğuna göre değişiklik göstermektedir. Ancak somut olaya ve mahkemelerin iş yoğunluğuna göre değişebilmekle birlikte bu davaların ortalama olarak bir ila iki yıl sürdüğü söylenebilir. Dava iş mahkemelerinde sonuçlandıktan sonra istinat ve temyiz aşamalarında da geçebilir. Bu da sürecin daha da uzayacağı anlamına gelir.

Hizmet tespit davasını kim tarafından açılabileceği de merak edilen soru başlıkların arasında yer almaktadır. Hizmet tespit davasını kişinin bizzat kendisi ya da kişi ölmüş ise hak sahipleri açabilmektedir. Sigortalının kendisinin açması durumunda hizmet tespitine konu işyerinde hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde mahkemeye başvurması gerekir. Sigortalı ölmüş ise hak sahiplerinin hizmet tespit davasına dair hak düşürücü süresi murisin ölüm tarihinden başlamaktadır. Hizmet tespit davası ile sigortalı kişinin alacağı prim gün sayıları için on yıllık bir süre incelenir. Bu süreçte kişinin primlerinin ödenmediği ya da yanlış bir kişi adına ödendiği tespit edilir ise kişi bu süreleri ilgili dava yolu ile alabilir.