Sigortası olmayan bir kişi sağlıktan nasıl yararlanacak?

Sağlık hizmetinden yararlanmak tüm vatandaşların en temek hakları arasında yer alır. Ani gelişen hastalıklar, kaza ve yaralanmalar nedeni ile her gün çok sayıda kişi sağlık kuruluşlarına başvurmaktadır. Bu kişilerin herhangi bir sosyal güvencesi olması, sağlık hizmetinden kolaylıkla yararlanmalarına imkan sunmaktadır. Ancak herhangi bir sosyal güvencesi olmayan kişilerin sağlık kuruluşlarından nasıl yararlanacağı ve bunun için aldıkları hizmet karşısında herhangi bir ödeme yapıp yapmayacağı birçok kişi tarafından merak edilmektedir. Herhangi bir sosyal güvencesi olmayan kişiler için devreye genel sağlık sigortası girmektedir. Peki genel sağlık sigortası nedir ve herkesi kapsamakta mıdır?

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile yürürlüğe girmiş olan genel sağlık sigortası, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının ücretsiz muayene ve tedavi hakkından yararlanmasını sağlayan bir sistemdir. Genel sağlık sigortasının en önemli avantajı ise sigortası ya da herhangi bir sağlık güvencesi bulunmayan kişilerin de sağlık hizmetinden yararlanmasını sağlıyor olmasıdır. Ancak bununla birlikte genel sağlık sigortasında çalışan primlerinin iş veren tarafından ödenmesi, çalışmayan kişilerin ise primlerini dışarıdan ödemesi gibi belli başlı detaylar vardır.

Genel sağlık sigortası, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan herkes için zorlu olarak kabul edilmiştir. Çalışan kişilerin primleri iş veren tarafından ödenirken, çalışmayanların primlerini ise kendileri tarafından ödenmektedir. Genel sağlık sigortasının primleri, brüt asgari ücretin yüzde üçü kadar kabul edilir. Asgari ücret tutarının her yıl değişmesi ile genel sağlık sigortası primleri de değişmektedir. 2024 yılı için kabul edilen genel sağlık sigortası primleri ise 600,8 TL olarak belirlenmiştir.

Kişinin sigortasının olmaması ve herhangi bir sosyal güvencesinin olmaması halinde sağlık hizmetinden yararlanabilmesi için genel sağlık sigortası kapsamında yer alması gerekir. Genel sağlık sigortası primleri, çalışmayan kişiler tarafından ödenir. Ancak kişinin bu tutarı ödeyecek maddi imkanı yok ise bu durumda kişiler adına prim ödemelerini devlet yapar. Bunun için ise kişilerin gelir testi yaptırması gerekir. Gelir testi sonucunda kişinin aylık gelir ortalamasının, güncel brüt asgari ücretin üçte birinden az olduğu tespit edilir ise bu kişinin genel sağlık sigortası prim borcu devlet tarafından ödenir ve kişi sağlık hizmetinden ücretsiz olarak yararlanmaya devam eder.

Bazı koşullar altında olan kişiler, genel olarak zorunlu tutulan genel sağlık sigortasının kapsamı dışında kalmaktadır. Bu kişiler şu şekilde sıralanabilir;
·         Tutuklu ve hükümlüler
·         Türkiye’de kendi adına çalışan ve bağlı bulunduğu ülkede sigorta kapsamında olan kişiler
·         Er, erbaş ve yedek subay okulunda öğrenci olan kişiler
·         Anayasa mahkemesi üyeleri, aile fertler ve emeklileri
·         Meslek odaları, bankalar ve sigorta şirketi üyeleri
·         Dış işlerinde sözleşmeli çalışan, o ülkede oturma iznine sahip ve sigorta sisteminden yararlanan Türk uyruklu kişiler

Genel sağlık sigortası kapsamı dışında kalan kişilerin yanı sıra genel sağlık sigortası kapsamına giren kişiler de ayrı bir şekilde belirtilmiştir. Bu kişiler ise şu şekilde sıralanmaktadır;
·         Devlet memurları
·         18 yaşından küçük engelli ve engelli aylığı alan kişiler
·         65 yaş aylığı alanlar
·         Ücretli, maaşlı ya da bağımsız çalışan kişiler
·         Şeref aylığı alan kişiler
·         İsteğe bağlı sigortalı olanlar
·         Terörle Mücadele Kanunu kapsamında aylık alanlar
·         Yurt dışında çalışan ancak çalıştığı ülkede sigorta hizmetinden faydalanmayanlar
·         SGK üzerine kayıtlı ve aylık geliri olan kişiler
·         Dul ya da yetim ayılığı alanlar
·         Emekliler ve bakmakla yükümlülüğü olanlar
·         Stajyer avukatlar
·         İşsizlik ve kısa çalışma ödeneği alanlar