200 liranın hali hal değil! 8 yıl önce depoyu dolduruyordu şimdi ibreyi oynatamıyor

Benzin fiyatlarındaki artış ve en büyük banknot 200 TL’nin alım gücündeki değişim birbiriyle ters yönlü olunca 2015 yılında neredeyse depo dolduran banknot, artık 5 litre benzin almıyor. Kartlarla yapılan akaryakıt alışverişinde de litrelerin düştüğü görüldü.
Akaryakıt fiyatlarındaki değişim, 2018 ve 2021 yıllarında kur atakları ve 2022 Şubat’ta başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı ve 2023 yılında da vergi düzenlemeleriyle yükseliş seyrini hızlandırmıştı.
2009 yılında piyasaya sürülen en büyük banknot 200 TL’nin 2015 yılından bu yana benzin ve motorine karşı alım gücü de düştü.Ekonomim.com’un derlediği verilere göre, iğneden ipliğe her şeyin fiyatı üzerinde etkili olan yakıtlarda yıllar içinde nasıl bir alışveriş seyri izlendiğini hem 200 TL’lik banknot hem de kartlı harcamalar üzerinden inceledik.
2015 yılında benzinin litresi 4,25 TL olurken, 2024 Kasım’da 42,32 TL oldu. Motorinde de yıllar içinde seyir benzinin önüne geçti. 2015 yılında motorin litresi 3,78 TL’den 2024 Kasım’da 44,18’e çıktı. Benzinden bu sürede fiyat artışı TL bazında yüzde 896 olurken, motorinde yüzde 1069 oranında oldu.
Ortalama binek bir aracın 45-65 litre olan deposunu 55 litre olarak aldığımızda, araç deposunun doldurma maliyeti de özellikle 2021 yılı sonrasında hızla yükseldi. 200 TL ile ne kadar yakıt alınabiliyor?
En büyük banknot 200 TL ile 2015 yılında 47,06 litre benzin ya da 52,91 litre motorin alınabilirken, Kasım 2024’te 4,73 litre benzin ya da 4,53 litre motorin alınabiliyor.
Yaklaşık yüzde 90’lık bir alım gücü kaybı yaşanan akaryakıt alımlarında 200 TL’nin depoyu doldurma gücü de aynı oran değişiyor.200 TL ile 2015 yılında benzinli bir aracın deposunun yüzde 86’sı, motorinli bir aracın deposunun da yüzde 96’sı doldurulabilirken, Kasım 2024’te benzinli 55 litre bir deponun yüzde 9’u, motorinle de yüzde 8’i doldurulabiliyor.
BKM verilerine göre, banka ve kredi kartıyla yapılan “benzin ve yakıt istasyonları” harcamalarında da değişimler dikkat çekiyor.İşlem başına yapılan akaryakıt harcaması 2015 Ocak’ta banka kartlarıyla 58,97 TL, kredi kartlarıyla ise 163,25 TL tutuyor.2024 Eylül’de ise bu harcamalar banka kartlarında 494,70 TL, kredi kartlarında da 1.243,32 TL oluyor.
İşlem başına yapılan harcama tutarlarına ayın ilk günlerindeki benzin litresi fiyatları üzerinden bakıldığında ise hacimlerin azaldığı görülüyor. 2020 pandemi sürecinde düşen yakıt fiyatları dışında azalış seyri çok değişmiyor.
2015 yılında işlem başına yapılan harcama tutarıyla ortalama 13,87 litre benzin alınırken, kredi kartlarıyla 38,41 litre benzin alınabiliyor. 2024 yılı Eylül ayında ise banka kartıyla yapılan işlem tutarı 11,42 litreye düşerken, kredi kartıyla da 28,71 litreye düşüyor.
Kaynak: Ekonomim