TCMB, 2025 Yılı Para Politikası'nı yayımladı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), döviz kurlarının seviyesine ilişkin herhangi bir hedefi olmadığını ve kurların düzeyini ya da yönünü belirleme amacıyla herhangi bir döviz alım-satım işlemi yapılmayacağını bildirdi.
TCMB, gelecek yıl izlenecek politikalara dair bir yol haritası niteliği taşıyan 2025 Yılı Para Politikası'nı yayımladı.
Politika metninde, 2024'ün başında sistemin fonlama ihtiyacının (SFİ) 1 trilyon 12 milyar lira likidite açığına işaret ettiği bildirildi.
Eylül ayından itibaren kalıcı hale gelmeye başlayan fazla likiditenin 20 Aralık'ta 622 milyar liraya gerilediğinin bildirildiği metinde, "Söz konusu fazla likiditenin 378 milyar lirası net APİ yoluyla ve 244 milyar lirası satım yönlü döviz/altın karşılığı TL swap ihaleleri (ters swap) yoluyla sterilize edilmiştir" ifadesi kullanıldı.
Metinde, 2024'te sistemde oluşan fazla likiditenin parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini artırmak amacıyla çeşitli araçlar kullanılarak sterilize edildiğine vurgu yapıldı.
Sterilizasyon işlemlerinin etkinliğinin desteklendiğine dikkati çekilen metinde, para piyasalarında oluşan kısa vadeli faiz oranlarının TCMB politika faiziyle daha uyumlu hale geldiği ve faiz oynaklıklarının belirgin ölçüde azaldığı belirtildi.
Fiyat istikrarı temel hedefi doğrultusunda parasal aktarım mekanizmasını güçlendirmek ve para politikası duruşunu desteklemek amacıyla tüm likidite yönetimi araçlarının etkili şekilde kullanılmaya devam edeceği kaydedilen metinde, şu ifadelere yer verildi:

Metinde, gerekli görülen günlerde, 5 ile 12 gün arasında olmak kaydıyla farklı vadelerde birden fazla repo ihalesinin düzenlenebileceğinin altı çizildi.
Likiditede öngörülemeyen nedenlerle sıkışıklık ortaya çıkması halinde 13.00-16.00 saatlerinde haftalık vadede miktar yöntemiyle gün içi repo ihalesinin yapılacağının belirtildiği metinde, "Sadeleşme adımları kapsamında, TCMB nezdindeki Açık Piyasa, Bankalararası Para Piyasası ve Döviz Piyasaları işlemlerinde geçerli olan teminat iskonto oranları gözden geçirilmiştir. TÜFE'ye endeksli DİBS ve kira sertifikalarının iskonto oranının yüzde 80'den yüzde 30'a indirilmesine karar verilmiştir. Önümüzdeki dönemde, ihtiyaç halinde teminat koşulları gözden geçirilecektir" ifadesi kullanıldı.
Metinde, TCMB'nin likidite yönetiminde araç çeşitliliğinin ve operasyonel esnekliğin korunabilmesi için teknik nedenlerle APİ portföyünde yeterli miktarda DİBS ve T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Varlık Kiralama Anonim Şirketi (HMVKŞ) tarafından ihraç edilen TL cinsi kira sertifikası bulundurulması gerektiğinin altı çizildi.
APİ portföyünün 20 Aralık'ta nominal 9,2 milyar TL kira sertifikası ve nominal 165,1 milyar TL DİBS olmak üzere toplam nominal 174,3 milyar lira seviyesinde olduğu kaydedilen metinde, "2025 yılında TCMB APİ portföy büyüklüğünün mevcut seviyelerini koruması hedeflenmektedir. Önümüzdeki yıl vadesi gelecek nominal 36,5 milyar TL'lik kısım öncelikli olmak üzere söz konusu portföy büyüklüğünün korunması için doğrudan alım işlemleri gerçekleştirilebilecektir" değerlendirmesi yer aldı.

Metinde, bankaların TL ve döviz likidite yönetimlerine katkıda bulunmak amacıyla geleneksel yöntemle gerçekleştirilen alım yönlü (TCMB’nin valör tarihinde döviz/altın aldığı) swap ihalelerine ve kotasyon yöntemiyle gerçekleştirilen alım yönlü swap piyasası işlemlerine 2024'ün ilk yarısında devam edildiği bildirildi.
Mayıs ayından itibaren alım yönlü döviz/altın karşılığı TL swap ihalelerinin düzenlenmediğinin bildirildiği açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Kotasyon yöntemiyle gerçekleştirilen swap işlem limitleri kademeli şekilde azaltılarak haziran ayında TL Karşılığı Altın Swap Piyasası işlemlerine, temmuz ayında ise Döviz Karşılığı Altın Swap Piyasası ile Döviz Karşılığı TL Swap Piyasası işlemlerine son verilmiştir. Bu doğrultuda, 2024 yıl başında 47,7 milyar dolar seviyesinde olan ve mart ayında 58,5 milyar dolara yükselen alım yönlü swap stoku, temmuz ayı sonu itibarıyla sıfırlanmıştır."
Metinde, 20 Aralık itibarıyla satım yönlü Döviz Karşılığı TL Swap İhalesi stok miktarı 6,3 milyar dolar, satım yönlü Altın Karşılığı TL Swap İhalesi stok miktarının ise net 8,3 ton seviyesinde bulunduğu vurgulandı.
Döviz likiditesinin dengelenmesi amacıyla, KKM hesaplarının vade tarihlerinde döviz piyasasında oluşabilecek likidite ihtiyacının TCMB tarafından bankalara TL karşılığı doğrudan döviz satımı ile karşılanmasına 2024'te devam edildiğinin belirtildiği açıklamada, şu değerlendirmelere yer verildi:

Metinde, para politikasının etkinliği ve finansal istikrar açısından uluslararası rezervlerin güçlendirilmesinin büyük önem arz ettiğine vurgu yapıldı.
Uluslararası rezervlerin 13 Aralık itibarıyla 163,5 milyar dolara ulaştığı bilgisi verilen metinde, "Swap hariç net rezervler ise sene başından 13 Aralık'a kadar olan dönemde 87,2 milyar dolar iyileşerek 50,1 milyar dolar seviyesine yükselmiştir. Bu doğrultuda, 2025 yılında da piyasa koşulları elverdiği müddetçe rezerv biriktirilmesi yönündeki stratejiye devam edilecek ve uluslararası rezervlerdeki istikrarlı artış eğiliminin devamlılığı sağlanacaktır" ifadelerine yer verildi.
Metinde, uluslararası rezervler güçlendirilirken, rezerv kompozisyonunun iyileştirilmesine yönelik çalışmalara 2025 yılında da devam edileceği bildirildi.

Metinde, 20 Aralık itibarıyla ihracatçılar ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerde bulunan firmalara Türk lirası olarak kullandırılan reeskont kredisi tutarının 563,8 milyar lira olduğu bildirildi.
Aynı dönemde reeskont kredileri taahhütlerine istinaden TCMB'ye yapılan döviz satışları vasıtasıyla TCMB döviz rezervlerine yaklaşık 16,8 milyar dolar katkı sağlandığının bildirildiği metinde, "İhracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredilerinin etkin kullanımının desteklenmesine yönelik olarak reeskont kredisi kullanımlarında net ihracatçı olma şartı yerine 13 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere ihracatçı skoru uygulamasına geçilmiştir. 2024 yılı içerisinde yeni Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi (YTAK) uygulaması kapsamında kredi tahsisi ve kullandırımlarına başlanmıştır. 2024 yılında ulusal para cinsinden ticaretin desteklenmesini amaçlayan para takası anlaşmaları kaynaklı reeskont kredileri kullanımları artarak devam etmiştir" ifadesi kullanıldı.
Kaynak: Anadolu Ajansı
"Likidite yönetimi genel çerçevesi, piyasadaki likidite düzeyi ve likiditenin sistem içindeki dağılımı dikkate alınarak belirlenecektir. TCMB'nin temel politika aracı, miktar ihalesi yöntemiyle gerçekleştirilen bir hafta vadeli repo ihalesinin faiz oranıdır. Bu çerçevede, TL likidite yönetiminde, gecelik piyasa faiz oranlarının politika faizi etrafında oluşmasının sağlanması, uygulanan likidite yönetimi stratejisi ile uyumlu şekilde para piyasalarının etkin ve istikrarlı çalışması, kullanılan araçların para politikasının etkinliğini desteklemesi, ödeme sistemlerinin kesintisiz çalışmasının temini hedeflenmektedir."
"2025 yılında dalgalı döviz kuru rejimi sürdürülecek ve döviz kurları, serbest piyasa koşullarında, arz ve talep dengesine göre oluşmaya devam edecektir. TCMB'nin, döviz kurlarının seviyesine ilişkin herhangi bir hedefi olmayıp, kurların düzeyini ya da yönünü belirleme amacıyla herhangi bir döviz alım ya da satım işlemi yapılmayacaktır. TCMB, döviz piyasasının etkin bir şekilde çalışabilmesi ve sağlıklı fiyat oluşumlarının desteklenmesi amacıyla döviz kuru gelişmelerini ve buna ilişkin risk faktörlerini yakından takip etmeye ve gerekli önlemleri alarak ilgili araçları kullanmaya devam edecektir.
2025 yılında rezerv biriktirme amaçlı olarak TL karşılığında yurt içinde cevherden üretilen altın alımı işlemlerine devam edilecektir. Ayrıca, piyasa koşulları çerçevesinde bankalarla lokasyon swap işlemleri gerçekleştirilebilecektir. TCMB ile döviz piyasalarında işlem yapmaya yetkili bankalar arasında gerçekleştirilen döviz karşılığı efektif işlemlerine devam edilecektir. TCMB nezdindeki Döviz Depo Piyasasında bankalara yaklaşık olarak toplam 50 milyar ABD doları limit ile bir hafta ve bir ay vadeli döviz likiditesi imkânı sağlanmaya devam edilecektir. Bankalar, TCMB’ye kendilerine tanınan limitler çerçevesinde ve çeşitli vadelerde teminat döviz deposu veya altın deposu getirebilecektir."