TOKUCAK

Eskiden şimdiki gibi halıları evden aldırıp yıkattırabileceğiniz temizlik şirketleri yoktu. Aslında eskiden çok halımız da yoktu. Çoğunlukla kilimlerimiz vardı. Şimdi halı yıkayan firmlar çoğaldı. Ancak kilimlerimiz yok denecek kadar azaldı.

İşte kilimlerin çok olduğu dönemlerde onları yıkayıp kirlerini çıkartmak için epey bir emek sarf edilirdi. Bizim evimiz Değirmencikburnu sokaktaydı. Mahellemizin üst kısmından sulama kalanı geçerdi. İşte bu kanal bizim hem yaz boyu serinleyip eğlendiğimiz bir yerdi. Hem de kilimlerimizi yıkadığımız temizlik yerimizdi.

Sırayla mahalledeki komşuların kilimleri alınır. Kanalın üst kısmından suya atılır. Sonra ıslana ıslana aşağıya gelen kilim sulama kapağının bulunduğu beton çıkıntıya konurdu. Sonrasında üzerine dökülen deterjanı iyice içşne işletmek için tokucakla vurulurdu.

Tokucak;

Evet Tokucak! Uç tarafı genişçe ve ingilizlerin kriket sopasından daha kalınca olan bu şekillendirilmiş ağaç parçası  çok amaçlı bir ev gerecidir. Çoğunlukla çamaşır ve kilimlerin kirlerini çıkarmak için vurma işlevi görürdü. Ancak bazen de annesinin öfke çıtasını yükselten çocukların kaba etine biraz sertçe dokunmak için kullanılan ceza modülü olurdu :))

Kilimden bahsediyordum ya işte o kilimler akşama kadar tokucakla vura vura içindeki kirlerden kurtulurdu. Hayat da böyle değil mi? İnsan çoğu kere hayatta aldığı darbeler ve olgunlaşmak için çektiği sıkıntılar sayesinde yanlışlarından kurtulur.

Yediği darbeler, aldatılmalar yaptığı yanlışlar hep bir tokucak gibidir insan için. Aslında kimi ibadetler de insan için bir tokucak gibidir.

Düşünsenize Ramazanda bir ay boyunca imsaktan iftara açlık, susuzluk ve cinsellikten yoksunluk insan için ağır darbeler vurur.

Oruçtan bahsediyorum.  Oruç bu yönüyle fena halde darbeler vurur insanın nefsine. Ancak bu darbeler insanın içerisindeki aç gözlülük, bencillik ve hırs gibi kirleri gidermeye yardımcı olur. Onların yerine empati, başkasının halinden anlama, merhamet ve yardım severlik gibi insani değerlerin yerlşmesine katkı sağlar.

Hatta tokucak gibi insana darbeler indiren bu açlık terbiyesi, insanın ayağını hep kaydıran kuralsız cinsellik dürtülerinin oto kontrol mekanizmalarını onarır. Cinselliğin saatini ve vaktini sınırlayan Rabbin koyduğu kurallara uymayı becerebilen insan kontrolsüz bir cinsel yaşamdan kontrollü bir cinsel yaşama doğru yönelebilir.

Zekat;

Evet zekat da böyledir. Mal biriktirmenin, hırsla dünyaya dalmanın pençesinde kirlenen insan, zekat tokucu ile kirlerinden kurtulur. Zira zekat malı temizler arındırır. Malı temizlemekle kalmaz malın sahibini  de temizler.

Kurban;

Ömrünü dünyaya adamış insanın gerçek adayış yönünü belirlemek için tokucağın darbelerine maruz kalması bir şarttır sanki. Maldan fedakarlık edebilmenin yönlerinden birisi de Kurbandır. Kurban insana “ De ki: “Benim namazım, (her türlü) ibadetim, hayatım ve ölümüm, hepsi âlemlerin rabbi olan Allah içindir.” ﴾En’am:162﴿ bilinci ile yanlış adanmaların izinden gitmemek gerektiği bilincini de kazandırır.

Sözün özü;

Bizim tokucak bu kadar anlam yüklemeyi kaldırabilir mi bilmem ama nostaljik bir duruşu vardı. Aldı götürdü beni. Hafta sonu Anamur’un Abanoz yaylasında babamın yanındaydım. Balkondak bri dolabın üzerinde gördüm. Birkaç kare de resmini almıştım. Sonra anladım ki hatıramda ne çok kareler kalmış.

Tokucaktan şikayet etmeden kirlerinden kurtulabilenlerden olalım diye dua ile vesselam…

Osman HAZIR

MERSİN

23.06.2021